Gebelikte Bulantı

Gebelikte Görülen Bulantı ve Kusmaları Nasıl Tanımlıyorsunuz?

Kusma: Mide ve ince barsak üst  kısmının içeriğinin diafragma ve  karın kaslarının kasılması sonrası  ağız yolundan boşalmasıdır.

Emezis: Bulantı ve kusmanın tek  sözcükle ifadesidir. Refleks bir olaydır. Gebelikte görülen bulantı ve kusma durumuna  Hiperemezis Gravidarum denir.

Tüm Gebe Kalan Kadınlarda Görülür mü?

Bütün gebeliklerin %85’inde bulantı, kusma vardır. Gebelikteki bulantı ve kusmaların inatla devam etmesi sonucu kilo kaybı, dehidratasyon yani sıvı kaybının eklenmesi ile  tablo oluşur.

Hangi Sebeple Gebelikte Bulantı ve Kusma Oluşur?

Beyinde özel bir bölgedeki kemoreseptör yapıda duyusal bir alan olan “Kemoreseptör Triger Zone” bulantı ve kusma merkezi olarak değerlendirilebilir. Bu alan çeşitli ilaçlar veya gebelikte olduğu gibi hormonal bir takım değişikliklere maruz kaldığında bulantı ve kusma oluşur. Yani gebelikteki hormonal değişim, bu durumu başlatan mekanizmaları tetikler.

Kimlerde Daha Fazla Görülür?

Erken yaş gebeliğinde, ilk gebeliklerde, vücut ağırlığı fazla olanlarda, endüstriyel toplumlarda daha sıktır. En sık, 6-16. gebelik haftalarında görülür.

Bulantı ve Kusmanın Psikolojik Bir Sebebi de Olabilir mi?

Evet, bazı psikolojik ve sosyal durumlarda bu hastalık tetiklenebilir:

• Şiddetli çocuk sahibi olma arzusu
• Annelik ve doğumdan korkma
• Heyecanlı, labil kişilik
• İşini kaybetme tehlikesi, aile içi sorunları olan gebelerde bulantı kusma şikayetleri daha fazla görülür.

Bulantı ve Kusma Şikayeti Olan Gebelerin Vücutlarında Ne Gibi Değişiklikler Olur?

Hastalığın şiddetine bağlı olmakla birlikte 3 önemli değişiklik oluşur.

1. Dehidratasyon (Su kaybı)
2. Yedek enerji depolarının harcanması
3. Elektrolit metabolizmasının bozulması

Bu değişiklikler tablonun ağırlığını ve tedavinin de yönetimini belirleyen temel ögelerdir.

Tedavide Neler Yapılır?

Hafif olgularda önerilerimiz;

• Az az ve sık sık beslenmek
• Karbonhidrattan zengin, yağdan fakir diyet
• Sabahları yataktan 1-2 saat geç kalkmak
• Kötü kokulu ortam ve besinlerden sakınmak olacaktır. Yetersiz kalırsa hekim tarafından bulantı önleyici ilaçlar eklenebilir.

Ağır olgularda ise;

Su kaybının ve tuz açığının tedavisi amacıyla hasta, hastaneye yatırılır. Açlık hissinin giderilmesi amacıyla glikoz içeren serumlar verilir. B1, B6 ve C  vitaminleri bu sıvılara eklenir. Hastanın sıvı elektrolit dengesi ve kan şekeri seviyeleri kontrol altına alınana dek tedavi sürdürülür. Genelde 1-2 günlük süreç sonucunda hastalar taburcu edilir.

Gebelikte bulantılar kaçıncı ayda kesilir? Kesilmezse ne yapılmalı?

Tüm hamilelik boyunca erken gebeliğin en keyifsiz dönem olarak anılmasına bulantı kusma şikayeti sebep olur.  Beta HCG hormonunun artışı beyindeki kusma merkezini harekete geçirir. Genellikle 6. Haftadan sonra başlayan bulantılara çoğu zaman kokulara karşı hassasiyet, iştahsızlık ve kusma eşlik eder. Daha çok sabahları olan bulantı ve kusma şikayeti altta yatan başka bir hastalık yoksa 12-14. haftalarda sona erer. Gebelerin çok az bir kısmında çok aşırı kusma izlenir. Bu duruma gebeliğin aşırı bulantısı anlamına gelen “hiperemezisgravidarum” denir.

Kusma şikayeti olan gebelerin önemli bir bölümü günde bir iki kez ve daha çok sabahları görüldüğünü tarif eder. Bir kısmındaysa bulantı ve kusma öyle şiddetlidir ki su dahi içemediklerini söylerler. Tablo böyle geniş olduğu için yapılan tetkik ve tedavi türleri de değişiklik gösterir. Hafif vakalar genellikle ayaktan ilaçsız takip edilir. Birtakım önerilerde bulunulur ve uyulduğu takdirde genellikle faydalı olur;

• Sabah uyandığınızda bir iki kraker atıştırın ve hemen yataktan kalkmayın. Çünkü ani hareketler bulantıyı tetikler.
• Beslenme alışkanlığınızı değiştirin. Az ve sık yemeye çalışın.
• Bol sıvı alın ancak yemek sırasında değil öğünler arasında su için. Midenin aşırı gerilmesi bulantıyı arttırır.
• Baharatlı ve yağlı yiyeceklerden uzak durun. Gazlı içecekler aşırı gerginlik yapabilir.
• Yanınızda tuzlu kraker, peksimet, galeta gibi kuru gıdalar bulundurun.
• Aşırı kusmanız olmadığı sürece iyi beslenemiyorum bebeğime bir şey olacak diye endişe etmeyin. Bebeğiniz bu durumdan etkilenmeyecektir.
• Halsizlik, aşırı kusmayla sıvı kaybı, kilo kaybı durumunda hekiminize başvurunuz.

Eğer gebe çok kusuyorsa sıvı ve elektrolit kaybı olacaktır. Yapılan idrar testinde vücudun sıvı açığını gösteren keton maddelerinde artış görülür. Bu nedenle gebenin hastaneye yatırılarak kaybedilen sıvı ve elektrolitin yerine konulması gerekir. Damardan verilen serum ve ilaçlarla genellikle 1-2 günde tablo düzelir. Tedavide B vitamini kombinasyonları kullanılır ve ayaktan takip döneminde de B6 vitamini fayda sağlar.

Tedaviye dirençli vakalarda altta yatan başka bir neden olabilir. Çoğul gebelikler ve mol gebeliği durumu dışında hamilelikten bağımsız karaciğer safra yolları rahatsızlıkları, pankreas hastalıkları, mide barsak tıkanmaları ve tiroit bezi problemleri gibi birçok özel durum tetkik edilmelidir. Bu durumlar nadir olarak gözlenen ve şiddetli kusmanın görülebileceği hastalıklardır. Gebelikte teşhis edilip tedavi edilebilirler.