Luteal faz nedir?
Üreme çağındaki sağlıklı kadınlar, her ay adet günlerinde bir adet yumurta geliştirirler. Üretilen yumurta, belirli bir olgunluğa gelir ve sonrasında çatlamasıyla yumurtalık içerisinde vücudun diğer hücrelerinin oluşturduğu corpus luteum olarak adlandırılan bir yapının salgıladığı hormonlar sayesinde gebelik oluşur ve devam ettirilir. Gebelik boyunca anne ile bebek arasında bebeğin gelişimini sağlamak için yaratılan, halk arasında bebeğin eşi olarak adlandırılan plasenta, görevini yapmaya başlayana kadar hormonları salgılanması ve bebeğin gelişimi için ihtiyaç duyulan besinlerin oluşturulması yumurtalıklar tarafından devam ettirilir. Halk arasında düşük olarak bilinen durumların büyük çoğunluğu, corpus luteum adı verilen yapının görevlerini gereği kadar yerine getiremediğinden kaynaklanmaktadır.
Anne adayının adet döneminde yumurtlamasından sonra gebeliğin temellerinin atılmasıyla hormonların görevini yerine getirdiği dönemlere luteal faz denilmektedir. Özellikle tüp bebek uygulamalarında ve gebeliğin olması gerektiği gibi takip edildiği durumlarda luteal faz desteğinin gerekli olduğu durumların tespiti sağlanmasından dolayı gebeliğin düşük olmadan, canlı doğumla sonuçlandırılması konusunda oldukça büyük adımlar atılmaktadır.
Tüp bebek ve luteal faz desteğinin gerekli olduğu durumlar nelerdir?
Normal gebeliklerin aksine, tüp bebek tedavilerinde yumurtalıkların iğne vb. etkenler ile uyarılması sonucunda corpus luteum olayında gerekli hormonların salgılanmaması, bebeğin gelişiminin plasenta oluşana kadar sağlanamaması sonucunda gebelik sürdürülememektedir. Yumurtaların dışarıdan müdahale ile çatlatılmasından dolayı, aniden daha fazla salgılanan östrojen hormonunun beyne uyguladığı baskıdan dolayı luteal faz hormonları azalarak görevini yerine getiremezler. Bundan dolayı tüp bebek uygulamalarında birden fazla yumurtaya müdahale edilmesinden sonra hormonların yeterince salgılanmasını sağlamak için luteal faz döneminde hormon desteği uygulanmalıdır.
Luteal faz döneminde hangi hormon, nasıl kullanılmaktadır?
Gebelikte en az yumurtaların çatlaması ve hormonların yeterince salgılanarak gebeliğin başlangıcının sağlam temeller üstüne kurulması kadar önemli olan diğer bir konu da; embriyonun rahim duvarına tutunmasıdır. Yumurta ve sperm hücreleri birleşip döllendikten sonra follop tüplerinden embriyo rahime düşer ve burada rahim duvarına tutunduktan sonra anne vücudunun oluşturduğu amniyon kesesinde bebek, gelişimini sürdürür. Embriyonun rahim duvarına tutulması için en önemli etkenlerden birisi progesteron hormonudur. Bundan dolayı luteal faz döneminde progesteron içeren ilaçların kullanılması gerekir. Progesteron içeren ilaçların vücuda verilmesi, vajinal yollardan, kas içi enjeksiyonlar ile, rektal ve ağızdan olmak üzere birçok farklı yönden uygulanmaktadır. Tüp bebekte luteal faz dönemlerinde uygulanan hormon takviyeleri günümüzde genelde vajinal yollardan uygulanmaktadır. Vajinal uygulamalar, diğerlerine göre daha kolay ve ağrısız olmasından dolayı tercih edilmektedir. Vajinal uygulamalardan sonra ise en çok kullanılan uygulama kas içi enfeksiyon şeklindedir.
Luteal faz döneminde hormon takviyesine başlamak için en önemli zaman, yumurtaların toplandığı zamanlardır. Bu dönemde sadece hormon takviyesi uygulanması yetmeyecek, OPU işleminden sonra hastalara kullanacakları ilaçlar ve dikkat edecekleri hususlar konusunda gerekli bilgilendirmeler yapılmaktadır. Bu uygulamanın yapılmasının sebebi, luteal faz döneminden sonra yapılacak olan ilaç tedavilerinin direkt olarak gebeliği etkilemesidir.
Luteal faz dönemlerinde vajinal kanamalar neye işaret etmektedir?
Tüp bebek tedavilerinde embriyo transferini takiben meydana gelen kanamalar, anne adayları ve uzmanlar için kaygı oluşturacak tarzdadır. Bu kanamaların embriyo transferinden sonra, gebelik testinden önce gerçekleşmesi, hormonların eksikliğinden kaynaklı düşük olabileceğine işarettir. Ancak bu durumu yüzdelik ihtimallere ve delillerin kesinliğine vuracak olursak düşük olayının görülmesinde etkili tek etken olarak adlandırmak yanlış olacaktır. Sadece hormon eksikliği değil, gebelikte vajinal kanamanın görülmesi, üstüne adet görme olarak adlandırılan embriyonun rahim duvarına tutulması sırasında meydana gelen kanamalar da olabilmektedir.
תגובות