Tüm kısırlık vakalarının birçoğu erkek sorundan kaynaklanır ve erkek kısırlığını ölçmek için yapılması gereken ilk testlerden biri spermiogram adı verilen semen analizidir. Semen analizi, diğer ismi ile spermiogram olarak adlandırılır.
Ejükülasyonla birlikte meydana gelen erkek üreme hücresi olan spermlerin ve diğer çeşitli hücrelerin birleşmesiyle oluşan, beyaza yakın renkli sıvıya “semen” denir. Spermler, semenin orta bölümünde bulunur ve hareketli yapıları sayesinde ilerleyebilirler. Dışarıya çıktığı anda koyu kıvamlı olmasına rağmen, bir süre sonra birtakım özelliklerini yitirdiği için sıvılaşır. Spermler, erkeğin kromozom yapılarını taşır. Vajina içerisinde ilerleyerek yumurta hücrelerini döllemeye çalışırlar. Bir semen örneğinde spermlerin yanı sıra bol miktarda früktoz, prostat salgıları, pıhtılaştırıcı ve kayganlaştırıcı madde bulunur. Ayrıca spermin içeriğinde bulunan C vitamini, klorin, kalsiyum, kolesterol, sitrik asit, keratin, laktik asit, magnezyum, fosfor, potasyum, sodyum, vitamin b12, çinko oranları kişiden kişiye değişiklik gösterir.
Spermiogram neden yapılır?
Bir erkeğin eşinin 12 aydan daha uzun bir süre içerisinde gebe kalamaması durumunda, doğurganlık problemi olup olmadığının belirlenmesi için spermiogram yapılabilir.
Doğurganlığı belirlemek için yapılan spermiogram, 2-3 hafta aralıklarla toplanan minimum iki numune üzerinde yapılmalıdır. Sperm sayısı ve semen tutarlılığı gün geçtikçe değişebilir ve bazı koşullar geçici olarak sperm hareketliliğini ve sayılarını etkiler. Bir semen analizi anormal bulgular gösterdiğinde, test belirlenen aralıklarla tekrarlanır.
Ayrıca vasektomi operasyonu sonrasında, işlemin başarıyla gerçekleşip gerçekleşmediğini görmek için yaklaşık 3 ay sonra bir spermiogram yapılması tavsiye edilir. Böylece semende hala sperm olup olmadığı belirlenir.
Spermiogram testinde analiz edilen faktörler nelerdir?
Hacim: Toplanan spermin hacmi, yaklaşık olarak ejakülasyon başına 1,5 ila 5 mililitre (yaklaşık bir çay kaşığı) miktarında olmalıdır. Daha düşük miktarda olması, az sperm olduğunun kanıtıdır ve az spermle gebeliğin oluşması çok zordur.
Sıvılaşma: Semen yapısal olarak önce koyu kıvamlıdır, 15 dakika içerisinde sıvı hale gelir. Semendeki bu özellik oluşmazsa sperm hareketi engellenmiş olur.
Konsantrasyon: Semen içerisindeki sperm sayısını ifade eden faktördür. Normal miktardaki bir semende en az 20 milyon sperm bulunmalıdır. Daha az olması doğurganlık ihtimalini düşürecektir.
Hareketlilik ve Hız: Normal sperm hücreleri, ejakülasyondan sonraki 1 saat boyunca hareketli olmalı ve düz olarak ilerlemelidir. Hız ve hareketlilik faktörü 2 şekilde incelenir. Toplam hücre yüzdesine göre aktif hücrelerin yüzdesi %0 ile %100 arasındaki değerlendirme içerisinde en az %50 aktif olmalıdır. Sperm hareketinin kalitesi ise 0 ile 4 puan arası değerlendirilir ve sağlıklı bir değer için en az 2 olmalıdır.
Morfoloji: Sperm hücrelerinin boyutunun, şeklinin ve görünümünün incelenmesidir. Spermlerin düzgün bir başları, orta bölümleri ve kuyrukları vardır. Semen içerisindeki spermlerin en az %50’si normal şekilde, boyutta ve uzunlukta olmalıdır. Morfolojik bakımdan anormal değerlere ait spermler kısırlık ihtimalini arttıran önemli unsurlardandır.
PH Değeri: Semen analizinin pH değeri 7.2 ile 7.8 arasında değişkenlik gösterebilir, normal aralık budur. pH değerinin yükselmesi kişide herhangi bir enfeksiyon olma olasılığını gösterir. Düşük olması ise sperm kanallarında tıkanık benzeri bir problem olmasını işaret eder.
Früktoz Değeri: Vücutta bulunan, enerji ihtiyacını karşılamak için bulunan basit yapılı şekerlere früktoz denir. Semenin içeriğinde fazla miktarda bulunur. Normal değer, 150 mg. ve üzeridir. Früktoz miktar az ise veya yoksa, sperm kanallarında bir tıkanıklık olma ihtimali artar.
Beyaz Kan Hücreleri: Sperm numunesinin içeriğinde hiçbir beyaz kan hücresi veya bakteri bulunmamalıdır. Tam tersi olması durumunda enfeksiyon olma olasılığı fazladır.
Spermiogram nasıl uygulanır?
Numune alınması için öncelikle erkekten kendini uyarması ve ejakülasyon oluşması istenir. Oluşan numunenin özelliğini kaybetmemesi için en fazla 60 dakika içerisinde değerlendirilmeye alınması gerekir. Spermler, yüksek sıcaklığa elverişli değildir ve bu sebepten ötürü düşük sıcaklıkta bekletilmelidir.
Testin doğru sonuç vermesi için kişinin en az 2 gün öncesinde cinsel aktivitede bulunmamış olması gerekir. Ancak bu bekleme 1 haftadan uzun sürmemelidir. Sonuçların etkilenmemesi için alkol alınmaması, ilaç kullanılmaması gerekmektedir.
Comments