Menopozda hormon testleri neden yapılır?
Menopoz dönemi kadınların fizyolojik olarak büyük bir değişim evresine girdiği doğal bir süreçtir. Bu değişimler hormonal değerlerin azalması ve hormonların etkisi ile vücudun bir takım değişikliklere gittiği dönemdir. Özellikle adet kanamalarının kesilmesi ile doğurganlığın sonlandırıldığı ve birkaç yıl öncesine dayanan değişim belirtileriyle sancılı bir dönemi kapsar.
Ortaya çıkan belirtilerin menopoz döneminin bir etkisinin olup olmadığını saptayabilmek için bir takım testler yapılır. Ayrıca menopozun belirtileri bazı hastalıkların belirtileri ile oldukça benzer şekilde görülmektedir. Bu nedenle menopoz yaşı itibari ile kadınların menopoza girme durumunun belirlenmesi, diğer hastalıkların teşhis ve tedavisi açısında büyük önem taşır.
Menopoz bahsedildiği üzere hormon seviyelerinin göstermiş olduğu değişimleri ifade ettiği için, kişinin kanında bulunan bazı hormon seviyelerini değerlendirmek amacı ile kan testleri ve doktor muayenesi yapılmaktadır.
Menopoz döneminin yaklaştığını ifade eden hormonal değişimler nelerdir?
Menopoza girme döneminin yaklaştığını belirten durumlar, adet kanamaların kesileceği birkaç yıl içerisinde ortaya çıkar. Ülkemizde genel olarak kadınların menopoza girme yaş aralığı 48-55 arasındadır. Bu dönemlerde vücudun yaşamış olduğu hormonal değişimler aşağıdaki gibi olmaktadır:
Menopoz döneminin yaklaştığını belirten en önemli faktör FSH hormonunda meydana gelen artıştır.
Östrojen hormonu seviyesi ile adet kanamaların kesilmesi birbirine bağlı olarak gerçekleşir.
Testosteron ve progesteron hormon düzeyleri menopoz dönemine girilmesi ile düşüş gösterir.
Menopoz için en uygun teşhis hangi zamanlarda yapılır?
Menopoz testleri ile kanda bulunan hormon seviyelerinin doğruya en yakın sonuçlara ulaşılabilmesi için âdetin 3. gününde ya da bu günlere yakın dönemlerde testin yapılması uygundur. Testin yapılacağı gün içerisinde kişinin aç ya da tok karnına olması sonucu değiştirmemektedir.
Menopozda yapılan hormon testleri nelerdir?
FSH hormonu kontrolü
FSH menopoz teşhisinde önemli bir hormondur. Bu hormon beyinde yer alan hipofiz bezi aracılığıyla salgılanmaktadır. FSH hormonunun salgılanması ile kadının yumurtalıkları büyür ve kadınlık hormonu olarak biline östrojen hormonun salgılanmasına yardımcı olur.
Menopoza girmeden önce hastanın adetinin 3. Günü kanda FSH hormonu seviyeleri incelenir. Bu seviyeler genellikle 20’nin altında sürmektedir. Eğer FSH seviyeleri 10’nun altında ise yumurtalık kapasitesinin iyi durumda olduğunu ve östrojen hormonunun salgılanması ile yumurtlamanın olduğunu gösterir. Bu doğrultuda yapılan test sonuçlarında FSH seviyesi 10’nun üzerinde ise, yumurta rezervlerinin belli bir oranda azalmaya başladığını, 15-20 arasında ise menopoz döneminin yaklaştığını ifade eder.
Şayet bu değerlerin 30’un üzerinde olması halinde menopoz dönemine girildiği ve adet kanamalarını artık olmayacağı anlamına gelir. Ancak adet dönemlerinin başlamasından sonra ya da yaklaştığı dönemlerde FSH hormonu seviyesi yükselebilmektedir. Bu nedenle kesin menopoz tanısı amacıyla tercih edilmemektedir.
Östrojen hormonu kontrolü
Menopoz döneminin habercisi olan belirtilerin çıkış noktası östrojen hormonu seviyesinin azalması ile alakalıdır. Kadınlığın sembolik hormonu olarak bilinen östrojen, FSH hormonunun yardımı ile yumurtalıklar tarafından salgılanır. Menopoz dönemiyle beraber FSH hormonun tetikleyici etkisinin zayıflaması sonucunda yumurtalar gelişme evresinden mahrum kalarak, yumurtlama dönemini durur. Ovulasyonun olmadığı durumlarda östrojen hormonun salgılanması engellendiği için vücudun östrojen seviyesinde azalma görülmektedir.
Menopoz öncesi dönemde âdetin 3. gününde yapılan testlerde östrojen seviyesi 25- 140 pg/ml arasında seyretmektedir. Bu değerler adet döneminin yaklaşması ve ortalarında artabilir. Bu nedenle menopoz tanısı için mutlaka âdetin 3. Gününde yapılması gerekir.
LH hormonu değerleri
Menopoz döneminden önce âdetin 3. gününde yapılan testlerde LH değerlerine bakılır. Bu dönemlerdeki LH düzeyi 5-20mlU/ ml arasında olmaktadır. Kişi menopoz döneminde ise bu LH seviyesi artar. Fakat LH hormonu seviyeleri FSH hormonu seviyelerine oranla daha geç artış gösterir. Bu nedenle menopoz teşhisi bakımında doğru bir uygulama değildir.
İnhibin- B hormonu değerleri
İnhibin B beyinde yer alan hipofiz bezi vasıtası ile salgılanan FSH hormonun salgılanmasında yardımcı rol oynar. Tüm hormonlar birbiri ile alakalı olarak zincirleme değişime uğrarken, menopoz döneminin yaklaşması ile yumurtalıklarda İnhibin- B hormonu salınımı azalır. Ancak bu değerlerde menopoz teşhisi için yeterli değildir.
Testosteron ve Progesteron değerleri
Testosteron ve progesteron hormon seviyeleri menopoz dönemi ile birlikte azalmaktadır. Ancak bu hormonların düşüşüne bağlı olarak menopoz teşhisi konulmamaktadır.
HCG hormonu değerleri
Genellikle gebelik tespitlerinde B- HCG hormonu seviyelerinden yararlanılmaktadır. Kadının yaşının artması ile özellikle 40 ve üzeri yaşlarda B- HCG hormonun yüksek çıkma ihtimali bulunmaktadır. Bunun yanı sıra gebelik şüphesi uyandıran bu hormonal artış, menopoz döneminde de aynı artış durumunu göstermektedir. Bu sebeple menopoz teşhisinde tek başına yararlanılan bir kontrol değildir.
תגובות