Doğumun ardından kadınları 42 gün sürecek lohusalık dönemi beklemektedir. Bu süreç kadının gebelik döneminde vücudunda oluşan değişimlerin eski haline dönme sürecidir. Kadının vücudu kendini tamir etmeye başlar. Vücut kendini tamir ederken, eski haline dönmeye çalışır. Kadın doğumdan sonra 9 ay boyunca bebeğine verdikleri ve doğumun zorluğu yüzünden, lohusalık döneminde aslında bir zaaf süreci yaşar. Bir taraftan yeni doğan bebeğinin bakımıyla uğraşırken, bir taraftan bedensel ve psikolojik olarak kendiyle uğraşma içine girer. Zorlu doğum süreciyle geçirdiği hormonal değişimler yüzünden yorgunluk, ağrı, sancı ve halsizlik etkileriyle birlikte kendini hassas bir dönemin içinde bulur. Bu nedenle lohusa kadına en az yeni doğan bebek kadar özen göstermek gerekir. Lohusa kadınlara bebek bakımında yardımcı olmak gerekir. Bu süreçte iyileşme yaşayan bedenlerine daha iyi bakabilmeleri için destek olunmalıdır. 6 hafta sürecek lohusalık döneminde kadınların kendilerine yeteri kadar vakit ayırması sağlanmalıdır.
Lohusa kadında hangi yakınmalar oluşabilir?
Bu dönemde annede en fazla görülen şikâyet meme başında olan çatlaklardır. Nadir olarak lohusa kadında evde aşırı kanama meydana gelebilir. İdrar yolu enfeksiyonu oluşursa, idrar yaparken yanma ve ağrı meydana gelir. Rahim içinde meydana gelen endometrit adı verilen enfeksiyonlar nadir olarak görülür. Enfeksiyonlarda kötü kokulu akıntı, ateş, halsizlik gibi belirtiler oluşur. Bu sorunlar dinlenme ve antibiyotik kullanımı sonrasında tedavi edilir. Ayrıca bu dönemde lohusaların duygusal olarak çok özel bir süreçten geçtiği unutulmamalıdır. Ani ağlama krizleri gibi belirtiler verdiklerinde, lohusalara karşı anlayışlı olmakta fayda vardır. Zira bu dönem depresyon etkisi yaratabilir. Doğum sonrasında oluşan hormonal değişimler annede bu etkilere neden olabilir. Doğum sırasında yapılan dikişlerden dolayı yakınmalar olabilir. Bunlar en fazla 10 gün içinde kendiliğinden düzelme gösterir.
Lohusalık döneminde görülen sorunlar nelerdir?
Toplardamar iltihabı (Tromboflebit): Bu sorun toplardamarlarda pıhtı oluşumu ve tıkanmayla yaşanır. En fazla bacaklarda oluşan kramp, şişme, hassasiyet, kızarıklık ve hafif ateşle birlikte görülür. Buna engel olmak için doğum sonrasında erken harekete geçilmeli, 6 aylık süreçte ağır işlerden kaçınılmalıdır. Bacaklarda ağrı olduğunda, yastıklarla yükseltilmeli ve sıcak havluyla pansuman yapılmalıdır.
Kabızlık: Bu süreçte kadınlarda karın ve boşaltım kaslarının aşırı gerilmesinden dolayı kabızlık meydana gelebilir. Bu nedenle lohusaların bol su içmesi gerekir. Taze sebze ve meyve, kuru erik, kepekli ekmek, kayısı gibi yiyecekler tüketilmelidir. Hareketleri ihmal etmeyip, bağırsakların çalışması sağlanmalıdır. Tuvalet alışkanlığının her gün aynı saatte olmasına dikkat edilmelidir. Otururken bile kol ve bacakların hareket ettirilmesi, pozisyon değiştirilmesi faydalı olur.
Lohusalık humması: Bu lohusalarda doğum kanalının iltihaplanmasıyla oluşur. Doğumunun sonrasında bir gün içinde yüksek ateş, baş ağrısı, alt karın bölgesinde ağrı ve hassasiyetle, kokulu akıntı meydana gelir. Bu belirtiler ciddiye alınmalı ve hemen bir doktora gidilmelidir.
Perine bölgesinin bakımı: Perine bölgesi makat ve vajina girişinin arasında kalan alandır. Bu bölgenin bakımına doğumda ve sonrasında dikkat edilmelidir. Bu sayede doğum sırasında yapılan epizyotomi alanının daha kolay iyileşmesi ve enfeksiyonun iyileşmesi sağlanır. Lohusalık sürecince perine bölgesine 1-3 hafta arasında bakım uygulanmalıdır. Çünkü doğumda bebeğin geçişi sırasında bölgede fark edilmemiş yırtıklar oluşabilir. Bunların enfeksiyon kapması önlenmelidir. Buralarda kanama olduğunda dışarıya ya da doku içine kan birikimi söz konusu olabilir. Bölgedeki ağrı ve kanamanın etkisi yitirmesi için, buz uygulaması veya oturma banyosu yapılabilir. Ağrılar için ağrı kesici ilaçlar kullanılabilir. Lohusanın kabızlık sorunu varsa, doktorun önereceği ilaçlar kullanılmalıdır. Perine bölgesinin kuru tutulması gerekir. Ped kullanımı varsa, sıkça değiştirilmesine özen gösterilmelidir. Tuvaletten sonra bölge temiz suyla ya da antiseptikli solüsyonlarla temizlenmelidir. Bölgedeki kanamanın miktarında artış, renginde değişim ve karın bölgesinde ağrı meydana gelirse hemen doktora bilgi verilmelidir.
Lohusalık döneminde dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
Doğum sonrasında 3-4 gün süreyle pıhtılı bir kanama olacaktır. Kanamanın miktarı gün geçtikçe azalacak ve renginde açılma olacaktır. Sonrasında kanama sarı beyaz renkli bir akıntıya dönüşecektir. Bu akıntı lohusa dönemi bitinceye kadar devam eder.
Rahim masajı uygulanması: Karın bölgesine elinizle bastırdığınız zaman rahim rahatlıkla hissedilir. Doğum sırasında göbek hizasında olan rahimi her gün 1-2 cm kadar küçülmeye başlar. Yaklaşık olarak 2 haftada elle hissedilmeyecek kadar küçülür. Doğumdan sonraki ilk günlerde sıkça günde 8-10 defa rahmin tepesine yapacağınız 20-30 saniye kadarki ovma hareketiyle rahmin daha çabuk küçülmesini sağlayabilirsiniz. Bu şekilde kanamalarınız daha az olur ve enfeksiyon gelişme riski azalır. Masaj yaparken biraz ağrı duysanız bile, masajla birlikte rahiminiz sertleşmeye başlayacaktır.
Ağrı: Lohusalık döneminde zaman zaman ağrılar gelişebilir. Bunlar şiddetli olmadıkça, ağrı kesici ilaçlarla giderilebilir. Doğumda yapılan epizyotomi nedeniyle ağrılarınızın olması normaldir. Burada yapılan kesi doktorunuz solak olmadıkça sağ tarafta olur. Bu nedenle otururken ve yatar vaziyette buna uygun hareket ederseniz, daha rahat iyileşme gösterir.
Ateş ve terleme: Doğumdan sonra kadının hafif ateşi olabilir. Terlemeyle birlikte sıkça idrara çıkma yüzünden, vücutta birikmiş olan fazla su dışarıya atılır. Ateşin 38 derecenin üzerine çıkması halinde, göğüslere dikkat edilmesi gerekir. Süt birikmesi durumunda, bu ateş yükselmesine neden olur. Bu durumda kalırsanız, göğüsleriniz yumuşayıncaya kadar meme pompası yani tirle kullanarak sütü boşaltın. Bu arada masajda uygulayın. Eğer bir saatte ateş dinmezse, daha ciddi bir sorun olabilir. Bu durumda doktorunuzla iletişime geçmelisiniz.
Yara olan bölgelerin bakımı: Normal doğum yapan kadınlar dikişlerin iyileşme sürecinde bölgenin kuruluğuna ve temizliğine dikkat etmelidir. Bölgeye sürmeniz için verilen sıvıyı kapalı şekilde muhafaza etmeniz gerekir. Bölgenin her tuvalet sonrası temizlenmesi gerekir. Günlük petleri sıkça değiştirerek, kuru bir ortam oluşturun. Bu uygulamayı 10 gün kadar sürdürün. Sezaryenle doğum yapanlarda yara olan yerleri devamlı temizleyin. Buna bir hafta kadar devam edin.
Beslenme: Lohusa döneminde olan kadınlar, aynı gebelik dönemi gibi beslenmesine dikkat etmelidir. Gaz yapıcı gıdalardan kaçınmalı, bol sıvı almaya çalışmalısınız. Doğum sonrası kanamanız olacağından, bunun eksikliğini gidermelisiniz. Emzirme sürecinde sütün kalitesini arttırmak için, vitamin ve demir takviyesi yapmalısınız. Bunlara 3 ay süreyle devam etmelisiniz.
Hareket: Doğum sonrasında lohusa kadınların istirahat etmesi, yatağa bağlı olmasını gerektirmez. Çünkü uzun süre yatmanın damarlarda pıhtı oluşturması riski bulunmaktadır. Bu nedenle yataktan bir an önce kurtulmalısınız. Doğumdan bir hafta sonra hafif egzersizlere başlayabilirsiniz. Özellikle Kegel egzersizlerini ihmal etmeyin. Bunun dışında karın, sırt ve kalça bölgenizi çalıştıracak hareketler yapabilirsiniz. Sezaryenle doğum yapanlar, 6 ay süreyle dikişlerini zorlayacak hareketlerden kaçınmalı ve ağır eşyaları kaldırmamalısınız. İlk zamanlarda doğrulurken, öksürürken dikişler elle desteklenmelidir.
Banyo: Normal doğum yapanlar banyoyu hemen yapabilir, sezaryenle doğum yapanlar ise 3-7 gün içinde banyo yapabilir. Banyo ayakta yapılmalıdır. Bu sırada vajen bölgesi yıkanmamalıdır.
Cinsel ilişki: Lohusa döneminde psikolojik olarak cinsel istek belli bir süre olmaz. Zaten bu süreç iyileşme dönemi olarak görülmelidir. Lohusalığın bitişine kadar cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır.
Comments