Kısırlık (infertilite) nedir?
Kısırlık, çiftlerin bir yıl boyunca korunmasız cinsel ilişkide bulunmasına rağmen çocuk sahibi olamama durumu olarak tanımlanmaktadır. Aynı zamanda kadın ve erkeğin üreme sistemi ile alakalı çeşitli hastalıkları kapsayan oldukça komplike sorunlar dizisidir. Yapılan araştırmalara göre yeni evlenen çiftlerin yaklaşık %17’sinde kısırlık gündeme gelmektedir. Ancak kısırlığının kimden kaynaklandığı ile birlikte nedenlerinin araştırılması için çiftlerin bir yılın sonunda mutlaka doktora başvurması gerekmektedir. Gelişen teknolojiye bağlı olarak tıp dünyasının imkanları sayesinde eskiden tedavisi mümkün olmayan kısırlık sorunu, günümüzde çocuk sahibi olmayı engelleyici bir hastalık olarak görülmemektedir. Tüp bebek tedavi yöntemleri sayesinde çiftlerin sorunlarına yönelik uygun tedavi ile başarılı sonuçlar elde edilmektedir.
İnfertilite (kısırlık) çeşitleri nelerdir?
Günümüzde erkeklerin %30-40’ında ve kadınların %40-50’sinde kısırlık görülmektedir. Bu vakaların çoğunda kaynak belli olsa da, geriye kalan %10-15’lik kısımda nedeni bilinmeyen kısırlık olgusu yer almaktadır. Bu durum açıklanamayan infertilite yani açıklanamayan kısırlık olarak adlandırılır. Kısırlık şüphesi ile başvuran hastalara eş zamanlı olarak kısırlık testleri yapılmakta, detaylı bir şekilde incelenmektedir. Yapılan araştırma sonucunda kısırlığın kimden kaynaklandığının, nedeninin ve çeşidinin belirlenmesi ile tedavi şekli planlanır.
Primer İnfertilite: Primer infertilite, genellikle yeni evlenen çiftler için daha önce hiç çocuk sahibi olmama durumu olarak ifade edilir. Fiziksel ve biyolojik bir hastalığın sonucu olarak değil daha çok psikolojik kökenli bir rahatsızlığın sonucu görülmektedir. Yapılan araştırmalara göre yeni evlenenlerin %30’u ilk 3 ay da, %70’i ilk 1 yılın sonunda, %80’ini 2 yıl içinde ve %90’nı iki yılın sonunda bebeklerine kavuşabilmektedir. Bu oranlar yeni evlenen çiftler için normal kabul edilmektedir. Ancak iki yılın sonunda halen hamilelik elde edilememiş ise, kısırlık sorunu ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle yeni evlenen çiftler ilk iki yıl içerisinde çocuk sahibi olamamış ise, mutlaka uzman bir doktora başvurarak gerekli muayene işlemlerini yaptırması gerekir.
Sekonder infertilite: Daha önce bir ya da iki çocuk sahibi olan çiftlerin sonradan kazandığı sorunların ürünü olarak kısırlık vakası görülmektedir. Sekonder infertilite sonradan kazanılmış kısırlık çeşididir. Bu durum genellikle çiftlerin yaşam tarzına bağlı olarak üreme sisteminin olumsuz etkilenmesi sonucu ortaya çıkmaktadır.
Genellikle çalışma ortamlarında radyasyon ve kimyasal maddeye maruz kalma, yoğun stres faktörü, sağlıksız beslenme, ilerleyen yaşa bağlı olarak fizyolojik sorunlar, iltihaplı genital hastalıklar ve karın içi operasyonlar sonucunda üreme sisteminin olumsuz etkilenmesi ile sekonder infertilite meydana gelebilmektedir.
Kalıcı İnfertilite (Sterilite): Kısırlık şüphesi ile başvuran hastalara yapılan muayene sonucunda kadın ve erkeğe ait herhangi bir soruna rastlanılmaması yani nedeni bilinmeyen, açıklamayan kısırlık durumudur. Adından da anlaşılacağı üzere tedavisinin mümkün olmadığı kalıcı kısırlık çeşididir.
Kadınlarda görülen kısırlık nedenleri nelerdir?
Genellikle ilerleyen yaşa bağlı olarak yumurta rezervlerinin azalması sonucunda meydana gelen pelvik aksaklıklardan oluşmaktadır. Kadınların %30’unda yumurtlama bozukluğu, rahime ait patolojik kitleler ve doğuştan gelen anomalileri kapsayan oldukça komplike sorunlardan dolayı kısırlık oluşmaktadır. Kadın kısırlığında en sık karşılaşılan faktörler şöyledir:
Genital enfeksiyonlar
Karın içi organlarda meydana gelen iltihaplı hastalıklar
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
Hiperprolaktinemi (süt hormonu yüksekliği)
Tiroid hormon bozuklukları
Anti sperm antikorlar
Daha önceden geçirilmiş rahim ve yumurtalıklarla alakalı cerrahi operasyonlar
Doğuştan fallop tüplerinin olmaması
İleri yaş nedeni ile yumurta rezervlerinin azalması
Bağışıklık sistemi hastalıkları
Erkeklerde görülen kısırlık nedenleri nelerdir?
Erkek kısırlığının %30’unda sperm sayısının ve kalitesinin yetersiz olduğu hasta grubu yer almaktadır. Sperm kabiliyetine ek olarak morfolojik özelliklerinin ve sağlıklı sperm hücrelerinin gebelik için uygun olması gerekir. Genellikle sperm üretimini ve kalitesini etkileyen hastalıklar sonucunda kısırlık görülmektedir. Ayrıca geriye doğru boşalma ve sertleşememe gibi cinsel işlev bozuklukları da kısırlık nedenleri arasında yer almaktadır. Erkek kısırlığına neden olan diğer faktörler ise şöyle sıralanabilir:
Testis kanseri
Sperm kanallarının tıkalı olması
Cinsel yolla bulaşan hastalıklar
Sigara ve alkol kullanımı
Meni de hiç sperm bulunmama (azospermi)
Genital enfeksiyon
Kullanılan bazı ilaçlar (antidepresan ve fenotiazin vb.)
Radyasyon ve kimyasal maddeye maruz kalma
Testis travması
Hormon bozukluğu
Hamam, kaplıca ve sauna gibi aşırı sıcak ortamlarda bulunma sperm üretimini olumsuz yönde etkileyerek, kısırlığa neden olmaktadır.
Comments