Hamile kadınların hormonal dengesinde olan ani değişimlere bağlı olarak, özellikle diş eti iltihaplanmasına daha fazla rastlanır. Diş eti üzerinde birikmiş olan besin artıklarının tamamen temizlenmemesi durumunda, basit diş eti iltihabı denen gingivitis gelişimi söz konusu olur. Diş eti şişkin, kızarık ve kanamalı bir hale gelir. Bunun engellenmesi için, dişlerin etkili şekilde fırçalanması ve diş ipi kullanımının düzenli olarak yapılması gerekir. Hamilelik sürecinde iyi huylu diş eti tümörlerinin gelişimi oldukça yaygın sorunlardandır. Bunlar çoğunlukla gebelikten sonra kendiliğinden düzelme gösterir. Bu süreçte olan bulantılar nedeniyle sıkça kusan kadınlarda ağız ortamında asit seviyesi yükseldiğinden, dişlerdeki aşınma, çürüme ve hassasiyet artar. Bu tür sorunların hepsi hamilelik döneminde yapılacak iyi bir ağız bakımıyla önlenebilir. Kadınlar bunlara dikkat ederlerse, hamilelik döneminde diş sağlığı açısından herhangi bir sorun yaşamazlar.
Hamilelik döneminde diş sağlığı
İlk 3 aylık dönem: Bu süreçte bebeğin sağlığının en hassas olduğu dönemdir. Bu dönemde yapılacak gereksiz müdahalelerde düşük meydana gelebilir. Çünkü bebeğin organlarının gelişiminin olduğu bir süreçtir. Ancak anne adayında fazla ağrıya neden olan ve müdahale edilmediği zaman daha fazla zarara neden olabilecek durumlar varsa, mutlaka diş doktoruna gidilmelidir. Acil bir durum varsa diş çekimi, kanal tedavisi gibi müdahaleler doktorun uygulayacağı yöntemlerle tedavi edilecektir. Bu dönemde sadece acil durumlar diş tedavisi yapılmaktadır.
İkinci üç aylık dönem: Hamilelikteki bu dönem diş ve diş eti tedavilerinin yapılabilmesi için en uygun süreç olarak kabul edilir. Doğum sonrasına kadar ertelenmeyen dişlerle ve diş etiyle ilgili sorunlar bu süreçte tedavi edilebilir. Dolgu, kanal tedavisi, diş çekimi, diş eti iltihabı gibi tedaviler güvenle yapılabilir.
Üçüncü üç aylık dönem: Hamilelikte bu dönemde bebeğin anne karnında iyice büyümesi nedeniyle ilk üç ayda olduğu gibi dikkatli olunmalıdır. Doğum sonrasına ertelenecek sorunlarda müdahale yapılmamalıdır. Diş doktoru acil olmayan durumlarda zaten müdahale etmeyecektir. Bu süreçte anne adayının dişçi koltuğunda uzun süre oturmaktan rahatsız olacağı da unutulmamalıdır.
Hamilelikte diş bakımının önemi
Günlük yapılacak ağız ve diş bakımı düzenli olarak yapılmalıdır.
Hamilelikten önce anne adayının tam bir ağız muayenesinden geçmesi ve ağız hijyenini sağlamalıdır. Bunu alışkanlık haline getirerek, hamileliği süresince mutlaka devam ettirmelidir.
Ağızda dişlerde plak birikimi ve diş eti hastalıklarıyla hamilelikte olan hormonal değişim arasında direkt bir ilişki bulunmaktadır. Bu nedenle ağız bakımı son derece önemlidir.
Hamilelik döneminde meydana gelen hormon artışı yüzünden ağız mukozası dış etkenlere karşı daha hassas bir duruma gelir. Özellikle bakteri plaklarına karşı daha yatkın bir ortam oluşur.
Gün içinde en az iki defa dişler fırçalanmalı ve diş ipi kullanılarak diş bakımının etkili bir şekilde yapılması sağlanmalıdır. Bu sayede plak birikimlerine engel olunmalıdır.
Ağız gargaraları hakkında doktorunuza danışmalısınız. Bu arada tuzlu suyla gargara yapabilirsiniz. Bu diş etini rahatlatan ve hassasiyeti azaltan bir uygulamadır.
Gebelikte dental anestezi
Hamilelik döneminde çoğu ilacın kullanılmaması ya da bunların doktor kontrolünde kullanılması tavsiye edilmektedir. Fakat dental tedavilerde kullanılacak lokal anesteziklerde herhangi bir yan etki olduğu belirlenmemiştir. Üretici firmanın aksine bir kullanım şekli bulunmuyorsa, lokal anestezi kullanılmasında bir sakınca bulunmamaktadır. Kullanım sırasında üretici firmanın önerileri dikkate alınmalıdır. Bu sayede tedavi sırasında hastalar ağrı duymadan ve daha az stres yaşayarak diş ve diş eti sorunlarından kurtulmuş olacaklar.
Antibiyotik kullanımı: Gebelikte antibiyotik kullanımında özellikle penisilin ve türevlerinin kullanılması bebek için bir sakınca içermez. Ancak tetrasiklin grubu antibiyotikler kullanılmamalıdır. Bunların hamilelik döneminde alınması halinde, bebeğin dişlerinde renklenme etkisi oluşabilir.
Ağrı kesici ilaçlar: Ağrı kesici kullanımında da üretici firmaların önerilerine göre hareket edilmeli ve buna uygun kullanılmalıdır.
Röntgen: Diş hekimliği alanında kullanılan röntgen makinelerinde çok düşük seviyede radyasyon bulunmaktadır. Hamile kadınlar bu orandan fazla miktarda radyasyonu dışarıdan bile alabilir. Ancak yine de zorda kalınmadığı sürece röntgen çektirmemeleri gerekir. Film çekilmek gerekiyorsa, mutlaka koruyucu kurşun önlük giyilmesi, düşük doz ve hızlı film uygulaması tavsiye edilir. Zorunluluğun olmaması durumundan bu doğum sonrasına ertelenmelidir.
Hamilelik gingivitisi (Pregnancy gingivitis)
Hamileliğin erken döneminde diş etinde olan şişlikler, kanama ve kızarıklar oluşabilir. Bu durumda olan diş eti hassaslaşır ve kolay bir şekilde kanama meydana gelebilir. Anne adayında diş etinde olan bu etkiler hamilelik dönemindeki östrojen ve progesteron hormonlarının artması nedeniyle oluşmaktadır. Hamilelik gingivitisi çoğunlukla gebeliğin 2. ayında başlayarak, 8. ayına kadar devam eder. Doğumun olmasıyla birlikte kendiliğinden düzelme gösterir.
Hamilelik döneminde düzenli şekilde ağız ve diş bakımına özen göstermeyen kadınlarda, diş eti tahrişine sebep olan bakteri plağı ya da diş taşı gibi oluşumlar hamlelik gingivitisi etkisini daha ciddi boyutlara taşıyabilir. Dişlerde derin tartar birikimleri varsa bunlar diş doktoru tarafından tedavi edilmelidir. Ancak diğer diş tedavilerindeki gibi bunlarda hamileliğin ikinci üç aylık döneminde yapılmalıdır. Gebeliğin ilk üç aylık döneminde bebeğin organları gelişme sürecinde olduğundan, bu aşamada diş tedavilerinin uygulanmaması gerekir. Son üç aylık süreçte ise anne adayının koltukta rahat oturamaması ve aşırı stres gibi etkenler yüzünden bu tür müdahaleler erken doğum etkisi yaratabilir.
Hamilelikte diş çekimi
Hamilelik süreci bütün vücudun fiziksel ve psikolojik açıdan değişimlere uğradığı özel bir dönemdir. Ağız içi ise vücuttaki bu tür değişimlerde oldukça hassas olan bir bölgedir. Anne adayının hamilelikte stresli bir süreç geçirmesi nedeniyle bazı durumlarda bebeğini düşünerek kendi kişisel bakımını ihmal etmesi gibi bir durum söz konusu olabilir. Bu dönemde oluşan mide bulantısı ve kusmanın etkisiyle ağız içinde olumsuz etkiler olabilir. Besinlere karşı aşırı ilgi ve tiksinme gibi nedenler yüzünden ağız içindeki yapılarda sorunlar yaşanabilir. Gebelikte hormonal değişimler yüzünden yine ağız içi olumsuz etkilenir. Özellikle kanda ve tükürükte asit oranı arttığından, diş çürümesi hızlanır. Bakteriler nedeniyle, dişlerde aşınma ve yumuşama meydana gelir. Bu yüzden diş rahatsızlıkları öncekinden daha sık ve kolay oluşacaktır. Bu yüzden yapılması gereken hamilelik öncesinde kadınların diş doktoru kontrolünden geçmesi ve ağız sağlığını düzene sokması gerekir. Bu hem anne adayının, hem de bebeğin sağlığı için oldukça önemlidir. Gebelikte zorunlu olmadıkça diş çekimi yapılmamalıdır. Bunlar doğum sonrasına ertelenmelidir. Ancak dişlerin çekilmesi gerekiyorsa, ikinci üç aylık dönem uygun olacaktır.
Hamilelikte diş çürüğü
Anne adayının hamilelik döneminde dişlerinde kalsiyum çekilmesi söz konusu değildir. Halk arasında bu konu hakkında yanlış bir inanç hâkimdir. Bu süreçte vücuttaki dengenin bozulması durumunda diş çürükleri için uygun bir ortam oluşmuş olur. Bunlara engel olmak için, gereken tedbirler alınmalı ve sağlıklı bir hamilelik geçirilmelidir. Hamilelikte dişlerin daha hızlı çürümesine neden olan sebepler ise;
Anne adayları bu dönemde abur cubura, tatlıya aşırı düşkün olabilir. Bunları tükettikten sonra diş fırçalama ihmal edildiğinde, ağızda bakteri oluşumu hızlanır. Bu nedenle anne adaylarının mümkün olduğu kadar ara öğünler yememesi gerekir. Ana öğünlerden sonra dişlerini fırçalaması gerekir. Arada yediği yiyeceklerden sonra en azından ağzını suyla çalkalaması önerilir.
Gebeliğin ilk üç aylık döneminde oluşan kusmalarda, anne adayının ağız bakımına özen göstermemesi durumunda diş çürükleri oluşumu hızlanır. Bunun önlenmesi için ağzın suyla çalkalanması ya da kusmadan yarım saat sonra dişlerin fırçalanması gerekir.
Hamilelik döneminde artan östrojen ve progesteron hormonları nedeniyle diş eti daha kolay kanama eğilimi gösteren anne adayları dişlerini fırçalamayı istemezler. Aksine bu dönemde dişler daha bir özenle fırçalanmalıdır.
Hamilelikte bebeğin diş sağlığı için neler yapılmalıdır?
Hamilelikte bebeğin diş gelişimi henüz anne karnında başlamaktadır. Bu süreçte anne adayının hem kendi için, hem de bebeğinin diş gelişimi için dengeli bir beslenme şekli oluşturması gerekir. Diş sağlığı için anne adayı protein ve A vitamini içeren et, süt, sarı sebzeler, yumurta ve meyveleri tüketmeli, C vitamini için domates, narenciye, çilek gibi besinler, D vitamini için süt, et, balık, yumurta gibi yiyecekler, kalsiyum almak için süt ve süt ürünleri ile yeşil yapraklı sebzeleri yeteri kadar tüketmelidir. Ayrıca bilinçsiz şekilde ilaç kullanmamalıdır. Bunlar sadece bebeğin diş gelişimi değil, vücudunun gelişimini de olumsuz olarak etkilemektedir. Bu konularda anne adaylarının yeteri kadar bilgiye sahip olması ve doğru hareket etmesi halinde, bebeğinin yaşamı boyunca sağlıklı dişlere sahip olmasını sağlayacaktır.
Comments