Endometriozis (Çikolata Kisti) Nedir?
Rahmin iç kısmını oluşturan ve adet kanamalarını sağlayan endometrium, adet döneminden sonra gelen dönemde 5 mm kadar bir kalınlığa sahip olur. Endometrium adet döngüsü sürecinde, vücuttaki bir takım hormonlar nedeni ile kalınlaşarak, adet döneminden önce 10 – 15 mm kalınlığına kadar ulaşır. Yumurtalıklardan atılan yumurta sperm ile buluşarak döllenirse, 1 hafta kadar bir sürede embriyo rahme ulaşır ve gebelik için hazırlık yapan rahme tutunarak gelişimini sürdürmeye başlar.
Yumurtalıklardan atılan yumurta eğer sperm tarafından döllenmez ise, kalınlaşan rahim içi tabakası adet kanaması ile birlikte vajina yolu ile dışarı atılır.
Nedeni kesin olarak bilinmemekle beraber endometrium dokusunun rahim haricinde başka bir bölgeye konumlanması (yumurtalıklar, karın iç kısmı, rahim üzeri) gerçekleşebilir. Endometrium dokuları rahim içinde sergiledikleri bu tutumu rahim harici başka bölgelere yerleştikleri zamanda her ay tekrar ederler. Aynı rahim içinde gerçekleşen kalınlaşma gibi, konumlandıkları başka alanlarda da kalınlaşma yaşanır ve kanama ile beraber dışarı atılır. Bu olmaması gereken döküntüler üreme sisteminde bulunan dokuların arasında yapışıklık oluşmasına yol açar ve bu durum çikolata kisti (endometriozis) olarak tanımlanır.
Çikolata Kisti (Endometriozis) Yapısı
Endometrium dokularının yumurtalıklara konumlanması ve gerçekleşen kanamanın yumurtalıklarda toplanarak neden oldukları kistler çikolata kistleridir. Kistik yapının içinde toplanan sıvının renginin koyu kahverengi olması ve görünümünün çikolatayı andırması nedeni ile bu isim ile anılmaktadır.
Genellikle sağ ya da sol yumurtalığın herhangi birinde, çok nadir olarak da her ikisinde de görülebilir. Kistler yapıları nedeni ile kötü huylu ve kansere yol açan kistler arasında değildir. Daha çok 4-6 cm çaplarında görülen bu kistler, 15 cm boyutlarına kadar gelebilmektedir.
Çikolata Kisti (Endometriozis) Belirtileri Nelerdir?
Çikolata kisti ya da bir diğer adı ile endometrioma vakalarında, adet kanamaları şiddetli bir ağrı ile gerçekleşebilir, cinsel birliktelik anında ağrı yaşanabilir.
Çikolata Kisti Nedeni İle Açığa Çıkabilecek Belirtiler:
Adet kanamalarının sancılı geçmesi
İdrarda kan fark edilmesi
İshal veya kabızlık
Cinsel birliktelik esnasında ağrı
Bacaklarda ağrı hissi
Bel ağrısı
Sırt ağrısı
Kasıklarda kronikleşmiş ağrı
Gebe kalamama
Vücudun herhangi bir yerinde oluşan morluklar
Dışkıda kan
İdrar yaparken yanma hissi
Adet döneminde gerçekleşebilecek burun kanamaları olarak sayılabilir.
Çikolata Kisti (Endometriozis)Nasıl Oluşur?
Çikolata kistinin oluşma nedenleri arasında en fazla genetik nedenlerin yer aldığı düşünülmektedir. Çikolata kisti daha çok üreme dönemindeki kadınların %10’unda görülebilmektedir. Kısırlık problemi ile karşı karşıya kalan kadınların %20-40’ında neden, çikolata kisti olarak saptanmaktadır.
Yoğun ağrı ile gerçekleşen adet kanamaları, cinsel birliktelik anında ağrı hissi gibi belirtiler ile ortaya çıkan çikolata kisti bazı vakalarda herhangi bir belirtiye yol açmadan da gelişebilir ve tesadüfen bir jinekolojik muayene anında saptanabilir.
Kan tetkikleri ve ultrasonografi ile inceleme sonucunda belirlenen çikolata kisti için kesin tanı, patolojik değerlendirme sonucunda konulabilir. Genellikle jinekolojik ultrason görüntülerindeki görünümü ile kolayca saptanabilmektedir.
Çikolata Kisti Tedavi Seçenekleri Nelerdir?
Çikolata kistlerinin tedavilerinde standart olarak açık ameliyat ya da laporoskopi yöntemi kullanılarak kistin çıkarılması sağlanır. Ancak çoğu hekim ameliyattan önce ilaç tedavisi uygun görerek kistlerin yok olmasını hedefleyebilmektedir.
Çikolata Kisti Tedavisinden Sonra Gebe Kalma Olasılığı Ne Kadardır?
İnfertilite sorunu yaşayan çiftlerde çikolata kisti ameliyatından sonra gebe kalma şansı %40 civarındadır. Ancak gebe kalma süreci etkileyen birçok faktör vardır. Kadının yaşı, kısırlık süresi ve kısırlığa yol açan farklı nedenler gebelik şansını etkileyebilir. Hastanın yaşı 35 üzerinde ve kısırlık süresi 7-8 yıldan daha fazla ise çikolata kisti ameliyatından sonra kendiliğinden gebeliğin oluşma şansı daha da düşmektedir. Çikolata kisti ameliyatından sonra gelen 1 yıl süre içinde kendiliğinden gebe kalamayan kadınlar için tüp bebek tedavisi ile başarılı gebelikler sağlanabilmektedir.