1. Menopoz nedir?
Çoğunlukla 40 yaşının ardından, ortalama olarak 55 yaşa kadar geçen süre içinde menopoz dönemine girilir. İlk olarak adet kanamaları düzensiz olmaya başlar. Daha sonra ise adet kanamaları tamamen kesilir. Menopoz, kelime anlamı olarak ”son adet kanamasıdır." Kadınlar, hayatlarının üçte birini menopoz döneminde geçirirler. İnsan hayatının uzaması ile birlikte menopozda geçirilen dönem de artmaktadır. Menopoz doğal bir süreçtir. 40 yaşından erken menopoza girilirse, buna ”erken menopoz” ismi verilir.
Menopoz, çeşitli belirtiler ile kendini gösterebilir. Ancak kadınların bazıları bu belirtileri yaşamadan da menopoz dönemini geçirebilmektedir. Bunun dışında menopoz belirtilerin ne şiddette ve ne derecede yaşandığı kadının genetik ve yapısal özellikleri ile ilişkilidir. Bu süreçte ortaya çıkan çeşitli belirtiler ve değişiklikler kadının hayat kalitesini düşürebilir. Menopoz, çeşitli hastalıklara da sebep olabilen bir süreçtir. Ancak menopozun tedavisi ile bu duruma karşı önlemler alınabilir.
Yumurtalıklardaki hormon üretimi yaşın ilerlemesi ile beraber azalır. Bu azalma neticesinde adet kanamalarında düzensizlikler görülmeye başlanır. Gene bu hormonun azalması ile vücut ısında birtakım değişimler olur. Bu değişimler de kadına terleme, sıcak basması olarak geri döner. Eskiden menopoz, hastalık olarak kabul edilen bir süreçtir. Ancak tıbbın ilerlemesi ve bakış açılarının değişmesi ile menopozun bir hastalık ya da olumsuz bir durum olmadığı anlaşılmıştır. Menopoz döneminde yaşanan belirtiler, çeşitli tedaviler ile hafifletilebilmektedir.
Menopoz kadının hayatının ve cinselliğinin bittiği bir dönem değildir.
Menopoz döneminde de kadın cinselliğini rahat bir şekilde yaşayabilir.
2. Menopoza neden girilir?
Kadınların menopoza girmesi, kadınlık hormonları olarak tabi edilen östrojen ve progesteron hormonlarının yaşın ilerlemesi ile beraber azalmasından kaynaklanır. Bu hormonların iyice azalması ve üretiminin yetersiz olması sebebiyle adetler kesilir.
3. Menopoz belirtileri nelerdir?
Menopoz belirtileri kaç yıl sürer?
Sıcak basması ve terleme gibi çeşitli belirtiler, genellikle 2 yılda kaybolur. Ancak bazı kadınlarda bu belirtiler daha uzun görülebilir. Ancak uzun vadede kendini gösteren kemik erimesi, vücut şeklindeki değişiklikler, meme ve genital organlardaki değişiklikler her kadında farklı derecelerde yaşanmaktayken, yaşın artması ile birlikte devam edecektir.
Kanama değişiklikleri: Menopoz dönemine ait belirtilerin bir bölümü adetlerin kesilmesi döneminden önce menopozun yaklaştığını işaret eden değişikliklerdir. Bu sürece premenopozal dönem ismi verilir. Premenopozal dönemde adet sürelerinde ve sıklığında değişiklikler meydana gelir. Çoğunlukla adet dönemi önce belirtiler, 40-45 yaş arasında kendini gösterir. Bu süreçte adet kanaması süresi ve kanama oranlarında farklılıklar meydana gelebilir.
Sıcak basması ve terleme: Menopoz dönemine girilmesi ile birlikte adet dönemi artık biter. Menopoz dönemine gire kadınların büyük bir kısmında sıcak basması, terleme, çarpıntı gibi belirtiler kendini göstermeye başlar. Bu gibi belirtiler, vazomotor belirtiler olarak tabir edilir. Menopoz dönemine giren %75 kadında görülür. Sıcak basması şeklinde tabir edilen belirti yüzde, kollarda, ellerde, vücudun üst kısmında bir anda kızarma ile kendini gösterir. Bunun yanında terleme, titreme, sıcaklık hislerini de beraberinde getirir. Bu kadınlar, gece uykuları bölünecek şekilde bu belirtiyi hissedebilirler. Ateş basması çoğunlukla 3-5 dakika içinde kaybolur. Bu belirtiler ise menopoz öncesi dönemde başlayıp menopoz sonrası döneme kadar 1-5 yıl kadar sürebilir.
Menopozda görülen psikolojik belirtiler:
Uyku ile ilgili sorunlar
Depresyon
Sinirlilik ve kaygılı olma hali
Telaşlı olma hali
Duygu durumlarının hızlı değişmesi
Aşırı duygusallık
Dikkat, konsantrasyon ve hafıza ile ilgili sorunlar, unutkanlık
Menopozda döneminde üreme organları ile ilişkili belirtiler:
Vajinanın nemini kaybetmesi ve kuruluk hissi, bu sebeple de cinsel ilişkide ağrı, zevk alamama, libidonun düşmesi
İdrar kaçırma, sürekli idrara çıkma ihtiyacı
Menopoz dönemind euzun vadede görülen belirtiler:
Memelerde küçülme durumu: atrofi, yağ dokusunda kayıplar ve sarkma. Meme uçlarında küçülmeler gözlemlenebilir.
Vajina dudaklarında ve klitoriste küçülme ve atrofi
Ciltte kuruluğun artması ve nem kaybından dolayı kırışıklıklarda artma
Saç, koltuk altı ve pubik bölgedeki kıllarda azalma meydana gelir ancak kol ve bacak tüylerinde artış fark edilebilir.
Sesin kalınlaşması
Kemik erimesi görülebilir. Kemik erimesinin şiddetine bağlı olarak kamburlaşma, boyun kısalması ve eklem ağrıları kendini gösterebilir.
Kalp hastalıkları ve kolesterol riskinde artış, menopozdaki hormonal değişiklikler kaynaklı olarak gerçekleşir. Menopoz döneminde kolesterol, trigliserid ve LDL kolesterol artarken, HDL kolesterolde düşüş gözlemlenir.
Kilo alımı görülebilir. Menopoz döneminde kadının vücudundaki yağ oranında artış görülür. Menopoz öncesi dönemde kadınlarda kalça etrafı yağlanma ağırlıklı ile menopoz döneminde ise bel ve göbek çevresinde yağlanmalar gözlemlenir.
Menopoz sonrası dönemde karbonhidrat (şeker) metabolizmasında çeşitli bozukluklar oluşur. İnsülin rezistansı artar.
4. Menopozun kesin teşhisi nasıl konur?
Menopoz, bir anda meydana gelen bir hastalık değildir. Vücudun biyolojik ve doğal bir sürecidir. Vücuttaki değişiklikler bir anda ortaya çıkmaz ve yavaş yavaş olur. Menopoza geçiş süreci yaklaşık olarak 20 yıl sürebilir. Yumurtlama kız çocukları ilk adet olduğu dönemden itibaren azalmaya başlar. Belirli oranlarda azaldığında ise menopoza geçiş evresi başlar. Adet kanaması 1 senedir görülmüyor ise, menopoz teşhisi konulur. Bunun dışında menopozun kesin tanısı için çeşitli hormon testlerine de bakılır. Ancak her adetin kesilmesi menopoza işaret etmez. Bu duruma sebep olabilecek farklı sorunlar da mevcut olabilir. Bu nedenle kesin teşhis için doktora başvurmak gerekir.
5. Menopoz tedavisi nasıldır?
Menopoza ait belirtiler, östrojen ve progesteron hormonunun azalması ile ilgili olarak meydana gelir. Bu belirtiler için yapılan tedavide bu kadınlık hormonlarından faydalanılır. Bu sayede azalan hormonlar yerine konulmuş olur. Böylece menopoza ait belirtiler ortadan kaldırılır. Kadınların hayat kalitesi de böylece artmış olur. Östrojen tedavisi iki yöntemle uygulanabilir:
oral yolla ya da,
cilde yapıştırma yöntemi ile.
Östrojen tedavisine kalsiyum takviyesi ve progesteron da ilave edilebilir. Cilde yapıştırılan hormon tedavisinde 3 günde bir veya haftada bir bant değiştirilmelidir. Bu bandın ne kadar süre sonra değiştirileceği ve hangi dozlarda kullanılacağına doktor karar verecektir.
Östrojen tedavisi ile:
Alzheimer hastalığı riski azalır,
Bağırsak kanseri görülme riski azalır,
Kemik erimesi riski de azalır,
Kalp damar hastalıkları için risk azalır.
Toplum arasında östrojenin kansere yol açtığına dair bir inanış vardır. Ancak östrojen rahim kanserine yol açmaz. Öyle ki östrojen tedavi ile ağrılı cinsel ilişki, vajinada yanma ve kaşıntı gibi sorunlar giderilmektedir.
Ancak östrojen herkese uygulanmaz. Östrojenin uygulanmadığı hastalar:
Aktif karaciğer hastaları,
Rahim ya da meme kanseri olan hastalar,
Damar pıhtılaşması problemi olan hastalar.
Comments