Tüp bebek tedavisinde kadında yaşanan sıkıntılar olabileceği gibi erkekte de birtakım sıkıntılar söz konusu olmaktadır. Spermin kalitesizliği, hiç üretilememesi ve yeterli sayıda olamayışı bu gibi durumlardandır. Azospermi tedavi yöntemiyle bu sıkıntı da giderilmektedir. Bunun üzerine de tüp bebek tedavisine geçilir.
Semen Analizi (Spermiyogram)
Semen analizi ejekulasyon sırasında penisten gelen sıvı ve içeriğinin miktar ve kalite bazında değerlendirilmesi işlemidir. Bu test ile hem semen olarak adlandırılan sıvı kısım hem de mikroskobik olarak görülebilen hareketli hücreler olan spermler analiz edilebilir.
Erkek üreme potansiyelinin değerlendirilmesinde yapılan en önemli ve ilk başvurulan laboratuvar testidir.
Semen, spermleri ve çeşitli salgı bezlerinden salınan sıvıları içeren vizköz, beyazımsı bir sıvıdır. Hemen ejekülasyondan sonra yoğun, sonraki 10 – 30 dakika içinde ise sıvılaşarak akışkan hale gelen bir sıvıdır. Spermler semende bulunan başı ve kuyruğu olan hareket eden üreme hücreleridir. Bu özellikleri ile kadın vücuduna girdiklerinde hareket edip yumurtaya ilerler ve döllenme olarak adlandırılan yumurtayla birleşme sağlanır. Her semen örneğinde milyonlarca sperm, farklı miktarlarda früktoz, tampon sıvıları, koagülasyon maddeleri, kayganlaştırıcılar ve spermi destekleyen ve döllenme işlemine yardımcı olan enzimler bulunur.
Semen analizinde ayrıca semen örneği yıkanarak, tedavi yönteminin planlanması ile ilgili bilgi sahibi olunabilmektedir. 3 – 5 günlük cinsel perhizin ardından uygulanan bu test ile hangi tedavi yönteminin daha iyi sonuç vereceğine dair önemli bilgiler elde edilir.
Tüp Bebek Mikroenjeksiyonda Tek Sperm Yeterli
Tüp bebek tedavilerinde, bir tek spermle bile baba olamayan adaylar tüp bebek mikroenjeksiyon tekniği ile baba olabilmektedir. İlk olarak 1992’ de Brüksel Vrije Üniversitesinde uygulanmış ve başarı sağlanmıştır. Bu uygulama ile çocuk sahibi olamayan milyonlarca çift çocuk sahibi olabiliyor.
Gebelik Nasıl Oluşur?
Döllenme spermin yumurtaya ulaşması ile gerçekleşen bir olaydır. Sperm genel olarak kromozonlardan oluşur. Kromozon içinde bulunan genlerin yumurtalarda ki genler ile eşleşmesi ile embriyo oluşur ve bu da gebeliği ifade eder. Gebeliğin ve doğacak bebeğin sağlıklı olması iyi kalitedeki genlerin varlığına bağlı olarak değişkenlik gösterir.
Sperm Bozukluğu Nedenleri
Baba adayında üretimi gerçekleşen sperm hücreleri testisten çıktıktan sonra yumurtalara ulaşabilmek için neredeyse 5 metre ilerler. Spermlerin yumurta ile birleşmesi dış ortamlarla da ilişkilidir. Zira üreme sistemi dış etkenlere oldukça duyarlıdır. Sigara gibi dışarıdan vücuda alınan maddeler spermlerde işlev bozukluğuna sebebiyet verebilir. Bunun dışında sperm üretimini nedeni açıklanamayan ve belli olmayan yapısal faktörlerde etkileyebilir. Sperm üretiminde bozukluğa en çok sebep olan DNA sisteminde var olan veya oluşmuş olan hasarlardır. DNA sisteminde bozukluk embriyonun gelişmesini engelleyen bir faktördür. Vücut yapısı aslında DNA bozukluklarına göre bazı önlemler alınmıştır. Üreme esnasında kromozonlar birleşirken DNA’da meydana gelen bozuklukların da bir kısmını onarabilmektedir.
Tüp Bebek Tedavisinin Başarısı
Standart semen analizinde sperm hareketliliğinde anormallik olan erkekler için öncelikli olarak tüp bebek tedavisinin başarısı kanıtlanmıştır. Fakat tüp bebek tedavilerinde spermlerin kaliteli olanları seçilerek tedavinin yapılması başarı açısından çok önemlidir. Ancak kaliteli sperm seçilmesine rağmen spermin DNA’sında oluşan bozukluklar olabilir. Bu sorun karşısında erkek faktörüne ait kısırlıklarda tüp bebek tedavisinde de başarı şansı azalabilir. Spermde oluşan genetik hasarların döllenmeyi ve embriyo gelişimini olumsuz yönde etkilemesi söz konusu olabilir. Hatta oluşan gebeliklerde düşüklere yol açabilir. Bundan ötürü sperm DNA’sında oluşan anormallikler normal yol ile gebe kalmayı da olumsuz etkilemektedir. Tüp bebek tedavisi uygulanırken önemli olan kaliteli ve hareket bakımından düzgün ve nitelikli spermlerin seçilmesidir. Tedavi için uygun görülen sperm hücresinde DNA içeriğinin mükemmel olması tüp bebek tedavisinde başarılı sonuçlara ulaşmak için oldukça etkili olacaktır.
Bozuk Sperm Çoğaldıkça Embriyo Kalitesi Düşüyor!
Yapılan bilimsel araştırmalara göre şekli normal olan spermlerde dahi % 15 civarında DNA yapısında bozukluk olabileceği tartışma konusu olmaktadır. DNA açısından bozuk olan spermlerin miktarı çoğaldıkça embriyo kalitesi de olumsuz yönde etkilenir. Fakat sperm hücreleri incelemesinde spermlerin % 17’nin altında bozukluk var ise tüp bebek tedavileri çok başarılı olmaktadır. Lakin spermin DNA’sında azalma çok ise gebelik olasılığının yarı yarıya azalması da ihtimaller dahilinde ve yüksektir.
Unutulmaması gereken diğer bir konu ise embriyo kalitesinde etkili olan kadının yaşı ve yumurta sayısıdır. Özellikle kadın hastanın yaşı 35 yaşın üzerinde ise embriyonun tutunmasına engel olur. Bu sebepten ötürü de tüp bebek tedavisi sürecine zaman kaybetmeden başlamak neticenin olumlu olması için yararlı olur.
Tedavi Sırasında Erkeğin Spermi Nasıl Alınıyor?
Eşiniz yumurta toplama günü sperm vermek için kliniğe çağırılır. Yumurta toplama işlemi öncesinde 3 ila 5 günlük cinsel perhiz olması gereklidir. Spermler, mastürbasyon aracılığı ile erkek için özel hazırlanmış sperm verme odasında eşiniz tarafından özel bir kap içerisinde verilir ve sıvılaşması olması beklenir. Sıvılaşan meni sperm sayısı, hareketliliği ve şekli yönünden incelenir ve daha sonra laboratuvarda çeşitli işlemlerden geçirilerek en kaliteli spermlerin seçilmesi sağlanır.
Mastürbasyonla sperm elde edilemeyen hastalarda ya da menisinde hiç sperm bulunmayan erkeklerde ise ameliyatla testislerden çok sayıda parça alınarak sperm arayışı gerçekleştirilir. TESE adı verilen bu yöntemde sperm bulma olasılığı mevcut duruma sebep olan nedenlere bağlı olarak % 25 – 60 arasında değişir. Bu işlem lokal ya da genel anestezi altında yapılabilir.
Azospermi
Çeşitli nedenlerden dolayı; doğuştan genetik yapılanma ya da geçirilmiş herhangi bir rahatsızlıktan dolayı erkeklerde sperm bulunmama olayı tıpta azospermi olarak adlandırılmaktadır. Kimi bireylerde hiç sperm örneği bulunamazken, kimilerinde ise sayıca ve kalitece çok az, döllenmeye imkân sağlayamayacak nitelikte sperm bulunabilmektedir. Sperm vücutta ilgili alanda üretilebilmesine rağmen bir takım sebepler bu hücrelerin dışarı çıkmasına engel olabilecektir.
Azospermi durumları döllenmeye olanak sağlamadığı için çiftlerin bebek beklentileri doğal yollardan imkânsız olmakta ve çiftler tüp bebek merkezlerine yönlenmektedirler.
Tüp bebek tedavileri ve azospermi durumları;
Azospermi ve tüp bebek
Tüp bebek tedavileri normal yollardan bebek sahibi olamayan çiftlere mucize olmuş, teknolojik fakat doğal gebelik sağlanabilecek bir yöntemdir. İki ayrı bedene ait üreme hücrelerinin laboratuvar ortamında bir araya getirilmesi ve iyi kalitede embriyo olmasına olanak sağlayabilecek teknikleri içermektedir. Tüp bebek tedavisi sıklıkla belirttiğimiz üzere çiftlerin kısırlık durumlarında imdatlarına yetişen ve kat ettiği aşamalarla ailelerin yüzünü güldürebilecek sonuçlarla mutlu edebilecek bir üreme tedavi şeklidir.
Erkeğe ait üreme sıkıntıları daha net olmakla beraber kadının anatomisi oldukça karmaşıktır. Kadın için üreme problemini tespit etmek türlü testler sonucu mümkün olur. Erkeğe ait sperm yokluğu çok net bir konudur ve aşılması en önemli konulardandır. Bu durum için verilen isim azospermidir ve erkek kısırlığının en net halidir. İki çeşit azospermi durumlarının olduğu görülür.
Bu durumlardan kısaca şöyle bahsedebiliriz; birisinde sperm üretimi hiçbir şekilde olmamakla birlikte diğerinde ise sperm üretimi olmasına rağmen spermin dışarı atılamaması durumudur. Ki bu durum karşısında kadın doğum uzmanı ve üroloji uzmanı iş birliği yapmalı ve tüp bebek tedavisi için de gerekli ayrıntılar düşünülmelidir.
Azospermi ve mikroenjeksiyon tedavisi;
Tüp bebek ve azospermi
Tüp bebek tedavilerinin insanlık hizmetine kazandırdığı yenilik olan mikroenjeksiyon tekniğinde erkeğe ait azospermi durumları için dahi pozitif sonuçların çıkması umut kaynağı olmuştur. Tanısı koyulmuş vakalarda yapılacak mikroenjeksiyon tekniği ile beraber kaliteli sperm tanelerine ulaşılabilecek ve tüp bebek tedavisi için uygun ortamlarda işleme tabii tutulacaktır. Aynı gün annenin yumurtalarının toplanması işlemi yapılacak ve eş zamanlı olarak tedavi süreci işleyecektir. Şayet böyle bir durum söz konusu ise elde edilecek her sperm tanesi kıymetli olacak ve alınmış spermler ileride kullanılabilirliği açısından da dondurularak saklanacaktır.
Elde edilmiş olan kaliteli sperm tanesi ve yumurta hücresi için laboratuvarda uygun şartları barındıran ortam sağlanacaktır. Spermlerin uygun solüsyonlarla yıkanması ve en kalitelilerinin seçilmesi sonrasında normal tüp bebek sürecindeki gibi döllenme olması için bekleme sürecine geçilecektir.
Beklemeye alınan söz konusu bu hücreler için kontrol aşamasında embriyo kalitesine bakılır. Sonrasında ise uygun şekilde en kaliteli embriyo ana rahmine enjekte edilir. Tüp bebek tedavilerinde mikroenjeksiyon tekniği ile azospermi durumlarının dahi çözüme kavuşuyor olması çiftlerde oldukça heyecan yaratmış durumdadır. Bu tip vakalardan dolayı tedaviye başvuran ve olumlu sonuçlar alan hasta sayısı da geçmişe göre olumlu yönde gelişme göstermiştir.
コメント